Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin, son dönemde gündeme gelen işlem sansürü endişelerine karşılık yeni bir yaklaşım sundu. Buterin, X platformunda yaptığı paylaşımda Ethereum’un “aptal boru” (dumb pipe) özelliğini vurguladı. Bu özellik, Layer-1’in tüm geçerli işlemleri ayrım gözetmeden işleme almasını ifade ediyor. Tartışmalar, özellikle ABD’deki doğrulayıcıların yasal riskler nedeniyle işlem sansürüne gidebileceği yönündeki eleştirilerden sonra alevlendi.
FOCIL ve üç aşamalı savunma mekanizması
Buterin, Ethereum’un tarafsız kalabilmesi için üç savunma hattı önerdi: Güçlü bir kamu mempool’unun korunması, dağıtık blok üretim teknolojilerinin geliştirilmesi ve ek işlem kanalları oluşturulması. Bu noktada “FOCIL” devreye giriyor. FOCIL sistemi, her slot için tek bir önerici yerine 17 farklı önerici seçilmesini öngörüyor. Bu yapıda 16 önerici işlemlerin mutlaka blokta yer almasını sağlarken, “ayrıcalıklı” olan bir önerici ise işlemlerin sırasını belirleme hakkına sahip oluyor. Böylece blok üretim gücü birkaç profesyonel üreticinin elinde toplanamıyor.
Sansür riski ve oligopol sorununa çözüm
Ethereum bloklarının büyük bölümünü bugün yalnızca birkaç profesyonel üretici inşa ediyor. Bu durum, belirli grupların koordineli şekilde sansür uygulamasına kapı aralayabiliyor. Buterin’in önerdiği FOCIL, işlem dahil etme gücünü 17 farklı doğrulayıcıya dağıtarak sansür riskini ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Böylece, iki büyük üretici blokların %99’unu kontrol etse bile işlemler farklı doğrulayıcılar üzerinden ağa girebildiği için sansürün fiilen mümkün olmayacağı savunuluyor.
Soleimani’den hukuki risk uyarısı
FOCIL önerisine itiraz getiren Ameen Soleimani ise ABD merkezli doğrulayıcıların ciddi bir hukuki risk altında kalacağını öne sürdü. Soleimani, yaptırım uygulanan adreslerden gelen işlemleri dahil etmenin ABD yasalarına göre 20 yıla kadar hapis cezası riski doğurabileceğini belirtti. Mevcut sistemde, ABD’li doğrulayıcılar bu işlemleri filtreleyebiliyor ve bu nedenle Tornado Cash döneminde sansür uygulayan düğümlerin oranı %90 seviyelerine ulaşmıştı. Soleimani’ye göre FOCIL, bu filtreleme imkanını ortadan kaldırarak doğrulayıcıları doğrudan hukuki sorumluluk altına sokabilir. Buna karşın Buterin, Ethereum’un tarafsızlığının her şeyden önemli olduğunu ve geçerli tüm işlemlerin kaynağına bakılmaksızın işlenmesi gerektiğini vurgulamayı sürdürüyor.
