Ethereum’un kurucu ortaklarından Vitalik Buterin, kripto ekosistemine yönelik önemli bir açık kaynak lisanslama önerisinde bulundu. Daha önce yazılım lisanslarında “serbestlikçi” yaklaşımları destekleyen Buterin, artık “copyleft” lisanslara geçiş yapılmasının daha faydalı olacağını savunuyor. Bu yaklaşım, özellikle kripto alanının gittikçe daha rekabetçi ve “paracı” bir yapıya bürünmesi nedeniyle öne çıkıyor.

Copyleft nedir ve neden önemli?

Buterin’in blog yazısında öne çıkardığı kavram olan “copyleft,” klasik açık kaynak lisanslarından bir adım ileri gidiyor. Serbestlikçi (permissive) lisanslar kaynak kodlarının serbestçe kullanılıp dağıtılmasına izin verirken, copyleft lisansları aynı zamanda bu kodlardan türetilen tüm yazılımların da açık kaynak olarak paylaşılmasını zorunlu kılıyor. Yani yalnızca özgür kullanım değil, karşılıklı şeffaflık ve katkı da teşvik ediliyor.

“Genel olarak, telif hakkı ve patent fikrine felsefi olarak karşıyım.” diyen Buterin, veri paylaşımının suç sayılabildiği sistemlere yönelik eleştirisini de dile getiriyor. Ayrıca açık kaynak fikrinin artık ana akım hâline geldiğini ve bu nedenle şirketleri buna yönlendirmek için copyleft’in daha etkili bir yöntem olduğunu savunuyor.

Kripto endüstrisinde gönüllülük yetmiyor mu?

Buterin, kripto dünyasında zamanla azalan iş birliği ruhuna dikkat çekiyor. Ona göre, yalnızca gönüllü katkılarla değil, aynı zamanda copyleft gibi sistemsel teşviklerle bu alan korunabilir.

“Kripto alanı daha rekabetçi ve çıkar odaklı bir hale geldi. İnsanların sadece iyi niyetle kodlarını açık kaynak yapmalarına artık güvenemeyiz.”

Copyleft lisansların inovasyonu sadece birkaç kapalı kaynaklı aktörün değil, tüm topluluğun yararına sunması açısından önemli olduğunu vurgulayan Buterin, bunun bir tür “karşılıklılık” sağladığını söylüyor. Bu şekilde oluşan devasa açık kod havuzu, yalnızca kodunu paylaşanlar tarafından kullanılabiliyor ve bu da şeffaflığı garanti altına alıyor.

Copyleft’in sınırlamaları da var

Buterin, her ne kadar copyleft’in faydalarını ön plana çıkarsa da bu modelin bazı kısıtlayıcı yönlerine de dikkat çekiyor. Özellikle kodun halka açık bir şekilde dağıtılmadığı ama yine de lisans gereği paylaşılması gerektiği durumlarda, copyleft’in katı yapısı bazı projelere zarar verebilir. Yine de mevcut koşullarda bu türden bir sistemin açık kaynak geliştirmeyi daha sağlıklı bir zemine taşıyacağına inanıyor.

Kripto girişimcisi Adam Cochran da Buterin’in görüşlerine büyük ölçüde katıldığını belirterek, “Bazı pratik sınır durumlarda copyleft sorun çıkarabilir ama genel felsefesine katılıyorum.” dedi.