ABD’deki resesyonlar tarih boyunca küresel piyasaları sarsmıştır. 2025’te kripto paralar artık dijital dünyada önemli bir varlık sınıfı haline geldiğinden, yatırımcılar olası bir ABD resesyonunun kripto piyasasına nasıl yansıyacağını merak ediyor. Bitcoin bir güvenli liman mı olacak, yoksa değer kaybedecek mi? Altcoinler finansal baskılara karşı dayanıklı mı?
Geleneksel olarak, resesyon en az iki çeyrek üst üste negatif büyüme (GSYİH daralması) olarak tanımlansa da Ulusal Ekonomik Araştırmalar Bürosu’na (NBER) göre daha geniş ekonomik göstergeler de dikkate alınmalıdır. Resesyonlar genellikle geriye dönük olarak ilan edilir ve ABD Merkez Bankası (Fed) bu süreçte belirleyici bir rol oynayabilir.
ABD, küresel kripto piyasasında önemli bir yere sahiptir. Chainalysis verilerine göre:
- Temmuz 2022 - Haziran 2023 arasında Kuzey Amerika (ABD öncülüğünde) 1,2 trilyon dolar değerinde kripto işlem hacmi oluşturdu.
- ABD, küresel kripto işlem hacminde birinci sırada yer alırken, Kanada yedinci oldu.
- Kuzey Amerika’da büyük işlemler baskın. Bu işlemlerin yüzde 76,9’u 1 milyon dolar üzeri transferlerden oluşuyor.
Bu veriler, ABD ekonomisinde olası bir kriz durumunda, kripto piyasalarının da etkilenebileceğini gösteriyor.
ABD’de bir resesyon yatırımcıların risk iştahını azaltarak kripto gibi riskli varlıklardan çıkışları tetikleyebilir. Ancak asıl risk, küresel piyasalara yayılabilecek dolaylı etkilerden kaynaklanmaktadır.
Küresel piyasalar üzerindeki tarihsel etkiler
ABD ekonomisi, küresel finans, ticaret ve yatırımda merkezi bir rol oynar. 2008 Küresel Finansal Krizi (GFC) buna en iyi örneklerden biridir. ABD’de başlayan mortgage krizi, küresel bankacılık sistemine yayılarak birçok ülkeyi ekonomik krize sürükledi. ABD’nin ekonomik sıkıntıları küresel piyasalarda risk iştahını düşürerek, hisse senetleri ve diğer varlıklarda sert düşüşlere neden oldu.
Fed faiz artışlarının küresel etkileri
2022-2023 yıllarında Fed’in faiz artırımları doları güçlendirdi, ancak gelişmekte olan piyasaları olumsuz etkiledi. Artan faiz oranları nedeniyle küresel borçlanma maliyetleri artarken, ekonomik baskılar yoğunlaştı. Böylece kripto, hisse senetleri ve riskli yatırımlar zarar gördü.
Bu, ABD’deki ekonomik sıkılaşmaların yalnızca yerel piyasaları değil, küresel finansal sistemleri de etkilediğini gösteriyor.
Küresel ticaret ve dolar bağımlılığı
Dünya rezerv para biriminin yüzde 60’ı ABD doları olarak tutuluyor. ABD’de yaşanacak bir resesyon, ticaretin azalmasına ve küresel büyümenin yavaşlamasına yol açarak kripto piyasalarını da etkileyebilir.
Özellikle, büyük ekonomiler (Çin, Almanya, Japonya gibi ihracata dayalı ülkeler), ABD’deki olası bir durgunluktan doğrudan etkilenir. ABD’de talebin düşmesi, küresel üretimi ve yatırımları azaltabilir.
ABD ekonomisinde resesyon resmi olarak ilan edilmese de 2024-2025 döneminde bazı önemli işaret gözlemleniyor. Bunlar arasında yüksek enflasyon ve para politikalarının sıkılaşması, rekor seviyede evsizlik ve artan iflaslar, perakende mağazaların kapanması, hanehalkı borçlarında görülen artış, istihdam piyasasında zayıflama ve işsizlik artışı gibi işaretler dikkat çekiyor.
Bu göstergeler, ABD’nin resesyona girmiş olabileceğini gösteriyor. Bu ekonomik sıkıntılar, kripto yatırımcılarının daha temkinli hareket etmesine neden olarak piyasalarda dalgalanmalara yol açıyor.
Resesyon kriptoyu yükseltebilir mi?
Resesyonlar genellikle riskli varlıklara zarar verse de uzun vadede kripto piyasaları için fırsatlar da yaratabilir. Bunun nedeni, ABD Merkez Bankası’nın ve hükümetin ekonomik teşvik paketleri ve faiz indirimleri ile piyasaları desteklemeye çalışmasıdır.
Örneğin, 2008 Küresel Finansal Krizi sonrası Fed’in faizleri düşürmesi ve para arzını artırması, borsalarda toparlanmaya yol açmıştı. Benzer şekilde, 2020 COVID-19 krizi sırasında uygulanan teşvik politikaları, Bitcoin ve diğer kripto varlıkların büyük bir boğa piyasası yaşamasına katkıda bulundu.
ABD ekonomisi zayıfladığında, doların değer kaybetmesi ve likiditenin artması, Bitcoin gibi alternatif varlıklara olan talebi artırabilir. Dolayısıyla, kısa vadede bir ABD resesyonu kripto piyasaları için belirsizlik yaratabilirken, uzun vadede bu durum yeni bir yükseliş trendini tetikleyebilir.
Sonuç: Kripto piyasasının makroekonomik bağlantısı
ABD resesyonlarının küresel ekonomiye etkileri tarihsel olarak kanıtlanmıştır. Küresel yatırımcı duyarlılığı da bu dalgalanmalardan etkilenir, dolayısıyla kripto piyasaları da kaçınılmaz olarak bu dalgalara maruz kalır.
Ancak, uzun vadede merkez bankalarının gevşek para politikaları ve teşvik programları, kripto varlıkları için olumlu bir zemin oluşturabilir. Bu nedenle, yatırımcılar kısa vadeli dalgalanmalar karşısında temkinli olmalı, ancak büyük resme odaklanarak uzun vadeli fırsatları değerlendirmelidir.
