İran’ın en büyük özel bankalarından Ayandeh Bank, biriken 5,1 milyar dolarlık zarar ve yaklaşık 3 milyar dolarlık borç nedeniyle iflasını açıkladı. Bankanın varlıkları, devlet kontrolündeki Bank Melli tarafından devralındı.
42 milyon müşteri etkilendi
İran merkezli Iran International’ın aktardığına göre, iflas kararı perşembe günü açıklandı. Banka, ülke genelinde 270 şubesiyle faaliyet gösteriyordu. Iran News Update’e göre, iflasın ardından 42 milyondan fazla müşteri doğrudan etkilendi.
İran Merkez Bankası Başkanı Mohammad Reza Farzin, Ayandeh müşterilerinin mevduatlarını derhal geri çekebileceklerini açıkladı. Ancak bu olay, müşteri mevduatlarını krediye dönüştüren, sınırlı rezervlerle çalışan ve kriz anında devlet desteğine ihtiyaç duyan bankacılık sisteminin taşıdığı riskleri yeniden gündeme getirdi.
Bitcoin’in ortaya çıkış nedenlerinden biri: Banka krizleri
Bankacılık sistemlerindeki çöküşler, Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto’nun motivasyonları arasında gösteriliyor. Bitcoin’in ilk blokunda yer alan mesaj, Birleşik Krallık hükümetinin bankaları kurtarma hamlesine atıfta bulunuyor.
Benzer şekilde, 2023’ün başlarında ABD’de yaşanan bölgesel banka krizi, Bitcoin’in büyümesinde önemli bir dönüm noktası olmuştu. Silicon Valley Bank, Signature Bank ve Silvergate Bank’in iflas veya tasfiye sürecine girmesiyle, Bitcoin’in fiyatı 20.000 doların altından 29.000 doların üzerine yükselmişti. Bu artış, ABD bankacılık sistemine duyulan güvenin zayıflamasıyla ilişkilendirilmişti.
Bu ay başında Reuters, Morningstar raporuna atıfta bulunarak, Mart 2023’ten bu yana rezervlerini ve müşteri mevduatlarını artırmalarına rağmen ABD’deki bölgesel bankaların halen finansal baskı altında olduğunu bildirdi.
Yaptırımlar İran bankacılığını kırılgan hale getirdi
İran bankacılık sistemi, uluslararası yaptırımların etkisiyle giderek daha kırılgan bir yapıya büründü. Bu yaptırımlar, uluslararası finansal ağlara erişimi engelliyor, ABD dolarıyla işlem yapılmasını kısıtlıyor ve yerel bankacılık sektöründe riskleri artırıyor. Aynı zamanda, İran riyalinin satın alma gücü hızla düşmeye devam ediyor.
İran Merkez Bankası, yılın başında reform yapılmadığı takdirde sekiz yerel bankanın daha tasfiye riskiyle karşı karşıya olduğunu duyurmuştu.
Kripto sektöründe de sarsıntılar yaşanıyor
İran’daki kripto para borsaları da son dönemde ciddi sorunlarla karşılaştı. Ülkenin en büyük platformlarından biri olan Nobitex, haziran ayında 81 milyon dolarlık bir siber saldırıya uğradı.
Bu olay, İsrail ile yaşanan gerilimlerin ortasında gerçekleşirken, İran kaynaklı kripto para akışlarının temmuz ayına kadar yüzde 11 oranında azalmasına neden oldu.
