Nvidia (NVDA), yapay zekâ çip pazarının lideri konumunda olmasına rağmen, kendi büyük teknoloji müşterileri artık en ciddi rekabet tehdidi hâline gelmiş durumda. Microsoft, Google, Amazon, Meta ve OpenAI gibi teknoloji devleri, kendi özel AI çiplerini geliştirerek Nvidia’nın GPU’larına olan bağımlılığı azaltmayı ve AI iş yüklerini daha düşük maliyetle çalıştırmayı hedefliyor. Analistler, bu durumun uzun vadede Nvidia’nın kâr marjlarını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekiyor.
Büyük teknoloji şirketlerinin özel çip hamleleri
AI çip pazarının aslan payı hâlâ Nvidia’nın GPU’ları tarafından domine edilirken, teknoloji devleri kendi özel çiplerini geliştirmek için somut adımlar atıyor:
- OpenAI, Microsoft ve CoreWeave veri merkezlerinde bulut alanı kiralayarak Nvidia GPU’larını kullanıyor. Ancak Broadcom ile ortaklık kurarak kendi özel çiplerini tasarlamaya başladı. Bu adım, OpenAI’nin AI modellerini çalıştırmada maliyetleri düşürmesini ve Nvidia’ya olan bağımlılığı azaltmasını sağlayacak.
- Meta, Eylül 2025’te AI çip girişimi Rivos’u satın almayı planladığını açıkladı. Şirket, kendi AI iş yükleri için optimize edilmiş çiplerle hem maliyet avantajı elde etmeyi hem de yazılım ve donanım entegrasyonunu güçlendirmeyi hedefliyor.
- Amazon, Anthropic ile işbirliği içinde Project Rainier kapsamında yüz binlerce Trainium2 çipini veri merkezlerinde kullanıyor. Amazon, AI altyapısını kendi çipleriyle güçlendirerek maliyet etkinliği ve performans optimizasyonu sağlıyor.
- Google, TPU (Tensor Processing Unit) çiplerini hem kendi sistemlerinde hem de bulut sağlayıcılarına fiziksel olarak satmaya başladı. Bu hamle, Google’ın Nvidia ile doğrudan rekabete girmesine ve AI çip pazarında alternatif seçenekler sunmasına olanak tanıyor.
Analistler, bu özel çiplerin Nvidia’nın GPU’larına göre daha ucuz ve şirketlerin yazılımları için daha iyi optimize edilmiş olduğunu belirtiyor. Bu çipler genellikle şirket içi AI iş yüklerini çalıştırmak için kullanılıyor, ancak bulut müşterileri de bu özel yongaları kullanarak AI modellerini daha düşük maliyetle çalıştırabiliyor.
Pazar payı ve gelecek projeksiyonları
JPMorgan’ın araştırmasına göre, Google, Amazon, Meta ve OpenAI tarafından geliştirilen özel çiplerin pazar payı:
- 2024: %37
- 2025: %40
- 2028: %45
Kalan pazar ise Nvidia ve AMD tarafından kontrol ediliyor. Seaport analisti Jay Goldberg, “Özel silikon geliştiren tüm hiper ölçekli şirketler, Nvidia’nın tekelinin arkasında kalmak istemiyor” dedi. Analistler, Nvidia GPU’larının yüksek maliyeti nedeniyle bulut sağlayıcılarının kendi çiplerini geliştirmeye yöneldiğini vurguluyor.
Goldberg, “Nvidia artık müşterileriyle rekabet etmek zorunda” diye ekliyor. Bu durum, şirketin pazar hakimiyetini sürdürmesine rağmen, kâr marjlarının düşmesi riskini beraberinde getiriyor.
Nvidia’nın tepkisi
Nvidia CEO’su Jensen Huang, şirketin sadece GPU üreticisi olmadığını, aynı zamanda tam ölçekli sunucu sistemleri sağladığını belirtti. Huang, “Bugün dünyada AI altyapısı içindeki tüm çipleri üreten tek şirketiz” dedi. Nvidia, Blackwell GPU’larından Arm tabanlı CPU’lara ve ağ ürünlerine kadar, çiplerin birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan devasa sunucu rafları tasarlıyor. Bu da şirketin özel çip rekabetine karşı avantajını korumasına yardımcı oluyor.
Uzman görüşleri ve değerlendirmeler
- Futurum Group analisti David Nicholson, teknoloji devlerinin özel çip çalışmalarının uzun vadede Nvidia’nın kârını azaltabileceğini öngörüyor: “Zamanla, Nvidia’nın şu anda elde ettiği kâr marjları düşecek… Bu, binlerce kesikle ölüm gibi olacak.”
- Bank of America’dan Vivek Arya ve DA Davidson’dan Gil Luria ise AI çipleri pazarının büyüklüğünün özel çiplerin pazar payını sınırlı etkileyeceğini belirtiyor. Çünkü Nvidia, pazarın hızla büyümesini sağlayarak müşteri tabanını genişletmeyi başardı.
- Luria ayrıca, Google TPU’larının Alphabet için stratejik önemini vurguluyor ve dışarıya satıldığında özellikle önde gelen AI laboratuvarlarından talep göreceğini belirtiyor.
Goldberg ise, tüm teknoloji devlerinin kendi çiplerinde başarılı olamayacağını söylüyor: “Kendi silikonunuzu üretmek zor. Hepsi başarılı olamayacak.”
AI Çip pazarında gelecek dinamikler
- 2026 yılında özel silikon alanında ciddi hareketlilik bekleniyor.
- Büyük teknoloji firmalarının kendi çipleriyle pazar payını artırması, Nvidia’nın hâlâ lider olmasına rağmen marjlarını baskılayabilir.
- AI çipleri pazarı büyümeye devam ederken, Nvidia’nın yatırımları ve AI ekosistemine entegrasyonu şirketi rekabete karşı koruyor.
Uzmanlar, Nvidia’nın pazardaki lider konumunu sürdüreceğini ancak gelişen özel çip projelerinin uzun vadede şirketin kar marjlarını azaltabileceğini vurguluyor. Pazarın büyüklüğü ve yeni oyuncuların rekabeti, AI çip endüstrisini önümüzdeki yıllarda daha dinamik ve rekabetçi bir alan hâline getirecek.
