Solana Labs’ın kurucu ortağı Anatoly Yakovenko, blok zinciri ağları arasındaki sürekli parçalanma ve birlikte çalışabilirlik eksikliğini gidermek amacıyla yeni bir veri kullanılabilirliği (DA) çözümü önerdi.
Yakovenko, 12 Mayıs’ta X üzerinden yaptığı paylaşımda, Ethereum, Celestia ve Solana dahil olmak üzere birden fazla Layer1 zincirine gönderilen verileri toplayıp sıralayacak bir “meta blok zinciri” önerdi. Veri kullanılabilirliği katmanları, blok zincirlerin işlemleri doğrulamak için gerekli verilere sahip olmasını sağlayan üçüncü taraf çözümlerdir. Blok zincirleri arası birlikte çalışabilirlik, günümüzde birbirinden izole şekilde çalışan Layer1 blok zincirlerinin birbirleriyle iletişim kuramaması ve veri alışverişinde bulunamaması nedeniyle Web3 geliştiricileri için en acil sorunlardan biri olarak öne çıkıyor. Bu durum, DA katmanları gibi zincirler arası birlikte çalışabilirlik çözümlerine olan ihtiyacı doğuruyor.
Önde gelen diğer blok zinciri projeleri de DA çözümlerini geliştirmeye odaklanmış durumda. Ethereum’un 2025’in sonlarında beklenen Fusaka yükseltmesi, EIP-7594’ü hayata geçirerek Ethereum ana ağının veri kullanılabilirliği kapasitesini ölçeklendirmeyi amaçlıyor. Binance Araştırma sözcüsüne göre bu yükseltme, mevcut Layer2 blok zincirlerinin veri kullanılabilirliği için Ethereum’u tercih etmeye devam etmesine bağlı olarak Ethereum’un değer kazanımını artırabilir.
Yakovenko, yaptığı ilk paylaşımında blok zinciri tabanlı işlemlerle ilgili maliyetleri azaltmak için daha ucuz DA çözümleri geliştirmenin şart olduğunu belirtti ve şu ifadeleri kullandı: “Veri kullanılabilirliğini ucuz hale getirmek, her şeyi ucuz hale getirmeyi sağlar. Bant genişliği, azaltılamayan darboğazdır.” Ayrıca, daha gelişmiş bir çözümün, zincirler arası işlemleri birleştiren kural tabanlı bir sistem aracılığıyla harici sıralayıcıları ortadan kaldırabileceğini ve kullanıcıların “her yere” işlem göndermesine olanak tanıyabileceğini öne sürdü.
Blok zinciri endüstrisinin diğer önde gelen isimleri de birlikte çalışabilirlik ve lider blok zincirleri arasında iş birliğine dayalı token ekonomileri çağrısında bulunuyor.
2025 Paris Blockchain Week kapsamında konuşan Cardano kurucusu Charles Hoskinson, blok zinciri alanına giren geleneksel teknoloji şirketlerinin artan rekabetine karşı kripto endüstrisinin iş birliğine dayalı ekonomik modeller geliştirmesi gerektiğini vurguladı. “Şu anda kripto para alanında işleri yapış şeklimizle ilgili sorun, token ekonomileri ve piyasa yapısı doğası gereği karşıtlık içeriyor. Bu bir sıfır toplamlı oyun” diyen Hoskinson, sözlerine şöyle devam etti: “Kavga çıkarmak yerine, iş birliğine dayalı bir denge durumuna ulaşmanızı sağlayacak token ekonomileri ve piyasa yapıları bulmanız gerekiyor.” Blok zinciri ağlarının teşviklerini uyumlu hale getirmeyi amaçlayan Cardano, birden fazla fikir birliği mekanizmasını ve ağı bir araya getirerek aynı anda birden fazla ağa birleşik blok ödülü ödeyen çok kaynaklı bir fikir birliği protokolü olan “Minotaur” üzerinde çalışıyor.
