Kripto para piyasasında son on yıl, Bitcoin’in tek başına domine ettiği geri kalan varlıkların ise hızla değiştiği bir yapı sundu. Bu değişken yapı, yatırımcılar ve endeks sağlayıcılar için tek bir soruyu öne çıkardı: “Bir dijital varlık gerçekten ne kadar büyük ve ne kadar likit?”
Kaiko’nun yeni yayımladığı rapor, kripto varlıkların sadece piyasa değeriyle değil aynı zamanda likiditeyle de değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor. Çünkü piyasa değeri yüksek olan her varlık, işlem yapılabilirlik açısından aynı düzeyde güven sunmuyor.
Kaiko, yeni bir segmentasyon modeli sundu
Kaiko Market Indices, dijital varlıkları değerlendirirken yalnızca büyüklüğe değil likiditeye de eşit ağırlık veriyor. Bu iki metrik %50-%50 oranında hesaplanıyor. Böylece yalnızca “büyük” değil aynı zamanda gerçekten “işlem yapılabilir” varlıklar büyük harflerle endekste yer buluyor.
Bu sistemde:
- Büyük ölçekli (large-cap) varlıklar, toplam skorun ilk %75’ini oluşturuyor.
- Orta ölçekli (mid-cap) varlıklar, sonraki %15’i kapsıyor.
- Küçük ölçekli (small-cap) varlıklar ise son %9’luk kısmı temsil ediyor.
Her segmentin başlangıç ve bitiş noktalarında ise minimum likidite kriterleri uygulanıyor. Bu sayede sadece kağıt üzerinde büyük görünen ancak pratikte işlem yapılamayan projeler otomatik olarak eleniyor.
Altcoin sezonu bir istisnaydı
Kaiko verilerine göre kripto endekslerinin yapısı yıllar içinde ciddi şekilde değişti. BTC, tüm dönemlerde büyük ölçekli varlıklar arasında kalmayı başaran tek isim. ETH ise belli dönemlerde bu listede yer bulsa da istikrarını koruyamıyor.
Özellikle 2020-2022 döneminde yaşanan altcoin sezonu, bu tabloyu bir süreliğine değiştirdi. Likiditenin BTC ve ETH dışına yayılması, başka varlıkların da büyük segmentte yer almasına olanak tanıdı. Ancak bu ralli sonrası 2023’ten itibaren likidite yeniden birkaç güçlü isme yönelmeye başladı.
FTX skandalı sonrası yatırımcıların risk iştahı düşerken özellikle küçük ve orta ölçekli tokenlar sert darbe aldı. Kaiko’nun segment verilerine göre küçük ölçekli varlıkların sayısı %15 azaldı. Aynı dönemde BTC, hem likidite hem de fiyat performansı açısından öne çıktı.
Piyasa değeri tuzağı
Kaiko’nun dikkat çektiği en önemli konu piyasa değeri üzerinden oluşturulan endekslerin yatırımcılar için maliyetli olabileceği. Çünkü hacimsiz ve likiditesi düşük varlıklar bir endekse girip çıktıkça yeniden dengeleme (rebalance) sırasında yüksek işlem maliyetleri ve slippage yaratıyor.
Yani, bir varlığın büyük görünmesi o varlığın endekse dahil edilmesi için yeterli değil. Kaiko’nun bu yaklaşımı aslında bir tür “veriye dayalı kalite filtresi” olarak değerlendirilebilir.
2025 performansı: BTC yine önde
2025’in ilk dört ayında Kaiko endeksleri içinde en iyi risk-getiri profiline sahip segment büyük ölçekli varlıklar oldu. ETH, hem BTC’ye göre hem de Kaiko endeks ortalamalarına göre geride kaldı. Özellikle nisan ayında ETH %8 değer kaybederken BTC sabit kalmayı başardı.
Bunun sonucu olarak kısa süre önce yeniden dengelenen endekste ETH’nin ağırlığı %4 azaldı. BTC ise %75’e yakın bir paya ulaştı. Bu tablo BTC’nin hala piyasada lider ve en güvenilir dijital varlık olarak görüldüğünü bir kez daha gösteriyor.
Volatiliteye karşı likidite kalkanı
Likidite, sadece işlem yapılabilirliği değil aynı zamanda fiyat dalgalanmalarına karşı bir tampon görevi de görüyor. BTC’nin 1% pazar derinliği ölçümü, ETH’ye göre neredeyse iki kat daha güçlü. Bu da onun daha az oynak ve daha tahmin edilebilir bir varlık olmasını sağlıyor.
Kaiko, bu sebeple büyük ölçekli endeksin hem istikrarı hem de düşük maliyeti ile yatırımcılara daha iyi risk-getiri oranı sunduğunu savunuyor.
Sonuç: endeks yapısı yeniden tanımlanıyor
Yıllardır yalnızca piyasa değeri ile oluşturulan kripto endeksleri artık yetersiz kalıyor. Kaiko’nun sunduğu çift kriterli yaklaşım, hem kurumsal hem bireysel yatırımcılar için daha gerçekçi, daha verimli ve daha istikrarlı portföyler inşa edilmesini sağlıyor.
Birkaç yıl öncesine kadar uçuşan altcoinlerin yerini daha güçlü ve likit projeler alıyor. Bu da kripto piyasasının yalnızca büyümediğini aynı zamanda olgunlaştığını gösteriyor.
